Sanatçının el emeğiyle, geven bitkisinden elde edilen bir tür zamk olan kitre ve pamuğun karışımıyla oluşturulan kitre bebek, sadece Türkiye’de yapılıyor. Tarihi geçmiş yüzyıllara dayansa da Türkiye’de ilk kitre bebeğin 1950’li yıllarda ülkenin ilk kadın sanatçılarından Zehra Müfit tarafından yapıldığı biliniyor. Geleneksel kıyafetlerle giydirilen kitre bebekler, Türk geleneğini ve kültürünü gelecek nesillere aktarma rolünü üstleniyor. Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı ünvanına sahip geleneksel giysili kitre bebek sanatçısı Emine Polat, 52 yaşında tanıştığı kitre bebek sanatını severek sürdürüyor.
‘GELENEKSEL GİYSİLERİ CANLANDIRMAYI SEVİYORUM’
Çalışma hayatının çocuklarını büyüttükten sonra 39 yaşında başladığını belirten Emine Polat, “Halk Eğitim merkezlerinde çalıştım. O zamanlarda beni zihinsel engelliler okuluna yönlendirdiler. 1995 yılında Çiğli Fakir Kimsesiz Zihinsel Engellileri Koruma Derneği’ni kurdum. 1999 yılında zihinsel engelliler için Çiğli’de okul yaptırdık. Okulu devlete bağışladık. Şu anda hala aktif, o okul benim onur kaynağım. 2004 yılında Motif Halk Oyunları Derneği’nin açtığı yarışma ile kitre bebek yapmaya başladım. Hiç bebek yapmamıştım, eğitimini de almamıştım. Çok acemi olmama rağmen bebeklerim Türkiye genelinde dereceye girdi. Ondan sonra devam ettim, kurslar açtım. Kız meslek lisesi mezunuyum. Akşam sanat okullarının bütün dallarına gittiğim için elimden her şey geliyor. Nakşını, dikişini, çiçeğini, her şeyini kendim yapabiliyorum. O nedenle de başarılı oldum” dedi.
Geleneksel giysileri canlandırmayı sevdiğini dile getiren Polat, “Onlarla yaşıyorum. Bugüne kadar yaptığım bebek sayısı 350’yi buldu. 160’ını Malatya Kent Müzesi cüzi bir miktar karşılığında satın aldı, daha sonra 10 tane de ben hediye ettim. Oldukça fazla çalışmam var” diye konuştu.
‘BEBEKLERİN DEĞERİ 3 BİN LİRA’
Kitre bebek sanatının sadece Türkiye’de yapıldığını ifade eden Polat, “İlk başladığımda nasıl yapacağımı öğrenmek için kitap, kaynak bulamamıştım. Kendi çabalarımla başarmıştım. Şimdi çok güzel şeyler yapan arkadaşlar var, onları gıptayla izliyorum. Gençlerimizin bu işe yönelmeleri de hoşuma gidiyor. Ağrı’da bir kadın internetten bakarak kendi çabalarıyla öğrenmiş, çok güzel bebekler yapmış. Böyle olunca çok mutlu oluyorum” ifadelerini kullandı.
Yetiştirdiği öğrencilerin sanatı devam ettirmediğini söyleyen Polat, “Öğrencilerim keşke devam ettirselerdi. Yaptığı ürünü satmazsa kadın, kitre bebek yapmaz. Şu anda değeri 3 bin lira” dedi.
‘GELENEKSEL KIYAFETLERİ UNUTMAMIZI SAĞLIYOR’
Türkiye’de hemen hemen her ilde kitre bebek yapan sanatçılar olduğunu aktaran Polat, “Tek hedefim kültürümüzü yaşatmak, gelecek nesillerin de bunu öğrenerek yürütmesini sağlamak. Çünkü gerçekten güzel bir çalışma. İnşallah gençlerimiz heves eder de bu çalışmalar devam eder. Kitre bebek, sadece Türkiye’de yapılıyor. Eskiden yöremizde hangi kıyafetler giyiliyorsa, bire bir giydiriliyor. Araştırıyorum, bakıyorum, kaynak buluyorum ya da kişilerden faydalanıyorum. Eskiden annemiz, babamız, ninelerimiz ne giymişse bebeklere bire bir giydiriliyor. Bu sanatla kültürümüzü koruyoruz, geleneksel kıyafetlerimizi unutmamamızı sağlıyoruz” diye konuştu.
